RUSİYADA “XARİCİ AGENT” OVU BAŞLADI… - "Agent"lərin adları bu gündən etibarən reyestrə daxil ediləcək
Dekabrın 1-dən Rusiyada “Xarici təsir altında olan şəxslərin fəaliyyətinə nəzarət haqqında” yeni qanun qüvvəyə minir.
Qafqaz.media xəbər verir ki, Dövlət Duması bu qanunu iyunun sonunda qəbul edib və həmin vaxt Cinayət Məcəlləsi də daxil olmaqla, bir çox qanuna sərt düzəlişlər olunu.
Bu gün qüvvəyə minən qanuna əsasən, artıq “xarici agent” kimi tanınanların hamısı dekabrın 1-dən yeni vahid reyestrdə birləşəcək. Eyni zamanda, Ədliyyə Nazirliyi belə şəxslərin təkcə adını deyil, həm də şəxsi məlumatlarını dərc edəcək.
Bundan əlavə, “xarici agentlər”lə əlaqəli şəxslərin yeni reyestri yaradılacaq. Yeni reyestrlər Ədliyyə Nazirliyinin müvafiq şöbəsi tərəfindən formalaşdırılacaq, hansı ki, bu şöbənin rəhbəri şəxsən prezident Vladimir Putin tərəfindən təsdiqlənir.
İndi hətta “xarici dəstək” alan və ya sadəcə olaraq “xarici təsir” altına düşən şəxs də “agent” kimi tanınacaq.
Rusiyada nə qədər “xarici agent” var?
Hazırda Rusiyada 348 "xarici agent" olduğu bildirilir.
"Uzun illərdir ki, Rusiya ardıcıl olaraq daha çox yeni xarici agent növləri icad edir. Bunun nəticəsində qanunların sayı onların keyfiyyəti, aydınlığı və istifadəsi asanlığı ilə müqayisədə inamla üstünlük təşkil etməyə başladı", - hüquqşünas Sergey Markov deyir.
Onu da qeyd edək ki, indi Rusiyada “xarici agentlərin” dörd reyestri var. Məsələn, son olaraq Ədliyyə Nazirliyi 62 nəfəri "xarici agentlərin" reyestrinə daxil etməyi bacarıb. Onların hamısı “Ukrayna ilə əlaqələrə görə” bu siyahıya salınıb. Daha 147 nəfər müxtəlif peşə sahibi, o cümlədən jurnalistlər, hüquqşünaslar, hüquq müdafiəçiləri, alimlər “media-xarici agentlər” reyestrinə daxil edilib. Belə ki, Rusiya hakimiyyəti artıq bu qəbildən olan 200-dən çox insanı “xarici agent” hesab edir.
Media üçün nəzərdə tutulmuş reyestrdə 55 hüquqi şəxs qeyd olunur – bunlar, bir qayda olaraq, media subyektləridir, məsələn, “Meduza”.
“Əsas fundamental yenilik xarici agentin daha geniş tərifinin ortaya çıxmasıdır. Bu, o qədər genişdir ki, qanunverici orqan sadəcə olaraq xarici agent kimi tanınmayan şəxslərin siyahısını təyin edib”, - Sergey Markov qeyd edir.
Markovun fikrincə, dövlət üçün işləməyən və ya dövlətlə əlaqəsi olmayan, lakin öz sözünü deməyə davam edən, “siyasi fəaliyyətlə” məşğul olan və ya dövlət sirrini təşkil etməyən, lakin xarici mənbədən alınan informasiyalar “dövlətin təhlükəsizliyinə təhdid” hesab oluna bilər.
Digər diqqətçəkən yenilik isə “xarici agentlər”lə əlaqəli şəxslərin reyestrinin yaranmasıdır. Hələlik qanun bu cür şəxslərə dair hər hansı konkret hüquqi məhdudiyyət nəzərdə tutmur, onların məlumatlarının açıq reyestrdə dərc edilməsi istisna olmaqla. Ancaq təbii ki, bunun yalnız indilik olduğunu gözləməliyik.
Bundan əlavə, indi "xarici agent" kimi fəaliyyət göstərəcək hər kəs müstəqil olaraq özü üçün, o cümlədən Rusiyaya gəlmək istəyən əcnəbilər üçün müvafiq ərizə təqdim etməlidir.
Yeni qanuna görə, Ədliyyə Nazirliyi “xarici agent”i “xarici təsir”dən və ya qanunda sadalanan fəaliyyət növlərindən imtina etdikdən bir il sonra xaric edə bilər.
Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən hazırlanmış qaydalara əsasən, gələcəkdə adları reyestrdən çıxarılacaq şəxslərin məlumatları silinməyəcək - ora yalnız onun xaric edilməsi barədə qeyd əlavə olunacaq.
Yeni qadağalar
Yeni qaydalar "xarici agentlər" üçün qadağaların sayını genişləndirir. Onlar dövlət və bələdiyyə təşkilatlarında müəllim işləyə, ümumiyyətlə yetkinlik yaşına çatmayanlara dərs deyə, maarifləndirə, onlar arasında hər hansı məlumat yaya bilməzlər. Bu o deməkdir ki, məzmun 18+ markerlə işarələnməlidir və kitablar və ya CDlər kimi mediada belə işarə ilə (porno məhsullara bənzər) xüsusi qablaşdırma olmalıdır.
“Xarici agentlər” seçki komissiyalarının səsvermə hüququna malik üzvü ola, dövlət orqanları tərəfindən yaradılan məşvərətçi və ekspert qurumlarında iştirak edə, korrupsiyaya qarşı müstəqil ekspertiza və ictimai tədbirlər keçirə bilməyəcək. Sonuncu Konstitusiyanın sərbəst toplaşmaq azadlığı ilə bağlı 31-ci maddəsinə ziddir.
“Xarici agent” dövlətdən maliyyə dəstəyi almaq hüququna malik olmayacaq. Üstəlik, onların sadələşdirilmiş vergi sistemindən istifadəsinə qadağa qoyulacaq.
“Xarici agentləri” müharibəyə göndərmək olarmı?
“Xarici agent” həm səfərbər oluna, həm də hərbi xidmətə çağırıla bilər. İndi hərbi məlumatların toplanması üçün “xarici agentləri” reyestrə daxil etmək daha asan olacaq – təkcə xaricdən maliyyə alanlar deyil, həm də “xarici təsir” altında olan istənilən şəxslər ora daxil olacaq. Bir sözlə, Rusiyada “xarici agentlər” üçün yaşamaq daha çətin və təhlükəli olacaq.
Qafqaz.media
