Qarabağın "ekogenosid"i nəinki Azərbaycanı, hətta bütün bölgəni viran qoyur

Azərbaycan ərazisində separatçıların xüsusilə də Qızılbulaq və Dəmərli yataqlarının qanunsuz istismarının ekoloji monitorinqi ilə bağlı Azərbaycan Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin, eləcə də Azərbaycan ictimaiyyətinin haqlı tələbləri nədənsə erməni millətçilərini guya “Qarabağın erməni əhalisini soyqırıma cəhddə” ittihama sövq edir. Baxmayaraq ki, Qarabağda separatçıların təşkil etdiyi qeyri-qanuni, elementar ekoloji standartlara əməl olunmadan, yırtıcı mədən sitismarı Qarabağda əsl "ekogenosid"lə nəticələnir və istismar bölgəsində yaşayan mədənlərə zərərli təsir göstərir. Üstəlik, erməni mütəxəssislərin özləri vaxtilə bu barədə yazaraq istehsalın ekoloji təhlükəsi ilə bağlı məsələ qaldırmışdılar.
Armine Narinyan bu barədə hələ 2013-cü ildə, “Dəmərli” yatağının yırtıcı istismarı yeni başlayanda yazmışdı. “Sakinlər Kaşenski açıq mədənindən narahatdırlar” (https://www.ecolur.org/ru/news/mining/4802/ ).
Dəmərli (Kaşen) yatağındakı mədənin işə salınmasının lap əvvəlində yerli erməni əhalisi artıq onun fəaliyyətindən əziyyət çəkib. Lakin mədənin vəhşicəsinə istismarından bəhs edən ilk yazılardan sonra separatçılar hətta erməni ekoloqlarını mədənlərə buraxmağı dayandırdılar və yerli sakinlər onlardan qorxuya düşdülər, sadəcə olaraq kiməsə şikayət etməkdən qorxdular.
O vaxtdan, demək olar ki, on ilə yaxın vaxt keçib ki, işğalçılar və separatçılar ətraf mühitə, yerli əhalinin sağlamlığına qətiyyən fikir verməyərək Azərbaycanın mineral sərvətlərini talayıblar. Bölgədə yaşayan bir çox Qarabağ erməniləri separatçıların və talançıların təşkil etdiyi ekoloi qəzalar səbəbi ilə vaxtından əvvəl həlak olmuş, digərlərinin sağlamlığına bərpası mümkün olmayan ziyan dəymiş, onlarla ailə qovulmuş, torpaqlarını itirmişdir. Bu “ekogenosid”i isə guya “Qarabağ ermənilərini soyqırımdan qoruyan” separatçılar təşkil edib.
Bundan əlavə, Dəmərli (Kaşen) və Qızılbulaq (Drobon) yataqlarından filiz Ermənistana həmin "Vallex" şirkətlər qrupuna məxsus Alaverdi mis əritmə zavoduna ixrac olunur, burada metallurgiya emalından keçir və oradan artıq oğurlanmış xammaldan əridilir. mis, qızıl və başqa metallar ixrac olunur.
Bu zavod 2018-ci ilə qədər Ermənistanda hökmranlıq edən Qarabağ klanının göz yumduğu ekoloji fəlakət zonasıdır (Ermənistanda onkoloji xəstəliklərin ən yüksək səviyyəsi mədən ətrafındakı əhalidə görünür). 2018-ci ildə Ermənistanda hakimiyyət dəyişikliyi ilə Paşinyan hökuməti nəhayət ki, "Vallex Group"un törətdiyi ekoloji fəlakət məsələsini həll etmək qərarına gəlib. Bir neçə yoxlamadan sonra Alaverdi mis əritmə zavodu ekoloji pozuntulara görə 380 milyon dram (700 min dollar) cərimə olunub. Qanunla o, fəaliyyətini davam etdirəcəyi təqdirdə kükürd dioksid emissiyalarını azaltmağı da tələb edirdi. Amma avadanlıq köhnəldiyi üçün zavod bu tələbi ödəyə bilməyib.
Belə çıxır ki, “Vallex Group”un fəaliyyətindən təkcə Qarabağ erməniləri deyil, Ermənistan  erməniləri də əziyyət çəkir. Və nəzərə alsaq ki, Alaverdi mis əritmə zavodu Gürcüstanla sərhəddə yerləşir, zəhərli tullantıları Gürcüstanın Kvemo Kartli bölgəsindən keçib Kürə axan Debed çayına tökür, o zaman Gürcüstanın ekologiyasına birbaşa ziyan dəyir!
Beləliklə, Azərbaycanın hökuməti ilə Ekologiya və Təbii Sərvətlər nazirliyi öz ərazisində Ermənistan hökumətinin və müvafiq ekologiya idarəsinin gördüyü işi görür-onlar ziyanı bütün bölgəyə uzanan ekoloji talana son qoymağa çalışırlar. 

Qafqaz.media