Bayden dekabrda İranın nüvə obyektlərinə mümkün zərbəni müzakirə edib

ABŞ prezidenti Co Bayden 2024-cü ilin dekabrında İranın nüvə obyektlərinə zərbə endirmək imkanını müzakirə edib. Bizimyol.info xəbər verir ki, bu barədə "Axios" portalı mənbələrə istinadən məlumat yayıb.Portala verilən məlumata görə, müvafiq təklif 2024-cü ilin dekabrında keçirilən görüşdə Amerika liderinin milli təhlükəsizlik üzrə köməkçisi Ceyk Sallivan tərəfindən irəli sürülüb. Onun fikrincə, əgər Tehran ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Trampın andiçmə mərasiminin keçiriləcəyi vaxt “yanvarın 20-dən əvvəl nüvə silahı əldə etməyə yaxınlaşarsa” İranın nüvə obyektlərinə zərbə endirmək mümkün olardı. "Axios" qeyd edib kimi, Bayden həmin iclasda zərbə vurmaq təklifini təsdiq etməyib.

Portalın mənbələri vurğulayır ki, zərbə ehtimalının müzakirəsi “yeni kəşfiyyat məlumatlarının ortaya çıxması ilə bağlı olmayıb və Baydenin hökmünü nəzərdə tutmayıb”. Mənbə vurğulayıb ki, hazırda Ağ Evdə belə müzakirələr aparılmır. 2024-cü il dekabrın 19-da prezidentin milli təhlükəsizlik məsələləri üzrə köməkçisinin baş müavini Conatan Finer bəyan edib ki, Birləşmiş Ştatlar İranın nüvə silahı hazırlamaq və ya başqa yolla əldə etmək qərarına gəldiyinə inanmır. O, Vaşinqtonda Karnegi Fondunda keçirilən konfransda çıxış edərək, ABŞ-ın İranın nüvə silahı əldə etməsinin qarşısını alacağına əmin olduğunu vurğulayıb. Ötən il noyabrın 29-da İran Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinə (MAQATE) Fordo və Natanz nüvə obyektlərində zənginləşdirilmiş uran istehsalı üçün 6 minə yaxın yeni sentrifuqanın quraşdırılması planı barədə məlumat verib. Eyni zamanda Tehran sentrifuqalardan istifadə etməklə uranı 5%-ə qədər zənginləşdirmək niyyətində olduğunu açıqlayıb. 2015-ci il Birgə Kompleks Fəaliyyət Planında (JCPOA) nəzərdə tutulan maksimum zənginləşdirmə səviyyəsi 3,67% təşkil edir. JCPOA 2015-ci ildə nüvə inkişafı ilə bağlı böhranı həll etmək üçün BMT Təhlükəsizlik Şurasının Daimi Beşliyi və Almaniya tərəfindən İranla imzalanıb. 2018-ci ildə Tramp prezident kimi ilk müddətində sazişdən çıxıb və JCPOA şərtlərinə uyğun olaraq ləğv edilmiş bütün anti-İran sanksiyalarını bərpa edib. Buna cavab olaraq, İran parlamenti 2020-ci ildə sanksiyaların ləğvi və İran xalqının mənafelərinin müdafiəsi üçün strateji fəaliyyətlər haqqında qanunu qəbul edib və ona uyğun olaraq, nüvə sazişindən irəli gələn bəzi öhdəlikləri, o cümlədən MAQATE yoxlamalarına son qoyub. Agentlik və İslam Respublikası arasında nüvə silahlarının mühafizəsi haqqında müqavilə, ciddi monitorinq tədbirlərini qadağan edir. İran hakimiyyətinin fikrincə, Qərb Tehranın nüvə proqramının inkişafı üzərində mövcud nəzarət sistemlərini bərpa etmək üçün JCPOA-nın şərtlərinə tam əməl etməyə qayıtmalıdır.